Ο χορός των κανιβάλων πάνω στο πτώμα της ελληνικής γλώσσας Αντώνης Χ. Λαμπίδης Αντίβαρο, Σεπτέμβριος 2006 Νοιώθω, πονάς βαθειά για την κατάντια της χώρας σου, μα ωϊμέ !, η γιατρειά θ΄αργήση. Φώτος Πολίτης (απ΄ το θεατρικό του έργο «Καραγκιόζης ο Μέγας» Το «γλωσσικό ζήτημα» έχει γίνει μια κακοφορμισμένη πληγή, μια πληγή που απειλεί με σηψαιμία ολόκληρο το σώμα της κοινωνίας. Επινόηση της ευρωπαϊκής διπλωματίας στα τέλη του 19ου αιώνα, στα πλαίσια του μακρόπνοου Σχεδιασμού ώστε ν’ αποκοπούν οι Έλληνες από την παράδοση του διαφωτισμού τους. Με τη διαιώνιση του «γλωσσικού» και του χαρακτηρισμού του ως πολιτικού και κοινωνικού ζητήματος, η Προστασία αποβλέπει στον έλεγχο και την ποδηγέτηση της πνευματικής μας ζωής. Πράγματι, η πολιτικοποίηση του «γλωσσικού», ως διαμάχη μεταξύ αριστερών και συντηρητικών διανοουμένων υπήρξε η δόλια πρόβλεψη της Προστασίας, η οποία και επαληθεύθηκε με την πολιτική αμβλύνοια της αριστεράς και την πνευματική αγκύλωση της δεξιάς. Εδώ, πρέπει να σημειώσουμε ότι οι σχηματοποιημένοι όροι «αριστερά» και «δεξιά» υποδηλώνουν το σαθρό ιδεολογικό καθεστώς που διέπει την πολιτική μας ζωή και λειτουργεί μεταπρατικά εδώ και εκατό χρόνια τουλάχιστον. Σ’ αυτά τα σχήματα δεν ανήκουν φυσικά οι λογοτέχνες, οι ποιητές, οι ελάχιστοι γνήσιοι στοχαστές και αληθινοί δημιουργοί που διαθέτει ο τόπος μας. Ανήκουν μόνο οι αχυράνθρωποι της Προστασίας, αφελείς αλλά και δόλιοι πανεπιστημιακοί καθηγητές και λέκτορες, επιφυλλιδογράφοι και άλλοι «ειδήμονες». Σκληρά, αλήθεια, λόγια, αλλά πρέπει κάποτε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους -όχι πια άλλες ωραιοποιήσεις, υπεκφυγές, και συγκαλύψεις ! Με αιχμή και πρόφαση το «γλωσσικό» -ανύπαρκτο αλλά τεχνητό, όπως προαναφέραμε, πρόβλημα- οι αλλεπάλληλες πλην ατελέσφορες και αποτυχημένες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις από το 1889 μέχρι πρόσφατα έφεραν την Ελληνική Εκπαίδευση σε τραγικό αδιέξοδο (ας μη μιλήσουμε, φυσικά, για Ελληνική Παιδεία !). Η γενικευμένη αλλοτρίωση, η οποία συνίσταται στην απαξίωση των πάντων, την χρησιμοθηρία και τον άκρατο ευδαιμονισμό του ατόμου, με την απώλεια του αυθεντικού προσώπου και την επικράτηση του μαζανθρώπου συνετέλεσε καταλυτικά στη νοητική αποχαύνωση και ηθική καθίζηση, στην αφασία δηλαδή των καιρών μας. Κάποιοι ομιλούν για «κρίση ταυτότητας» που υποβόσκει στον ελληνισμό. «Ποιοί είμαστε ;», «πώς να εκφραζόμαστε ;» είναι αγωνιώδη, αναπάντητα -φευ- ερωτήματα, υποδηλώνοντα το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει. Όμως, εμείς θα τολμήσουμε να πούμε ότι πρόκειται για μια πραγματικά σχιζοφρενική κατάσταση που έχει προσβάλει ολόκληρη την κοινωνία μας, μια κατάσταση που δεν μπορεί πλέον να ερμηνευθεί με όρους λογικής. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι 30 χρόνια μετά την καθιέρωση της δημοτικής και 24 χρόνια μετά την πραξικοπηματική επιβολή (διότι περί αυτού πρόκειται) του μονοτονικού στην εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση, οι φιλόλογοι εκπαιδευτικοί προβληματίζονται σοβαρά για την διαπιστωμένη γλωσσική ένδεια των μαθητών τους1. Γιατί εδώ και δεκάδες χρόνια συζητούμε μάταια για νέους τρόπους προσέγγισης των Ελληνικών, Αρχαίων και Νέων (αν και αυτός ο διαχωρισμός μας βρίσκει αντίθετους) ; Ποιος ο ρόλος και η ευθύνη του γονέα, του εκπαιδευτικού όταν ο νέος βρίσκεται απροστάτευτος σε έναν καταιγισμό χαοτικής πληροφόρησης χωρίς οδηγό και πυξίδα ; Ποιοι δεν άφησαν να τελεσφορήσουν και να αποδώσουν καρπούς οι ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις των «προοδευτικών» ; Ως πότε τα «γλωσσαμυντορικά, ακροδεξιά, εθνικιστικά και σκοταδιστικά φαντάσματα» θα φταίνε για όλα ; Οι αυτοαποκαλούμενοι «προοδευτικοί», αδιάφορα αν ανήκουν στην «αριστερά» ή τη «δεξιά», κατέχουν την εξουσία και την παραεξουσία. Αυτοί προτείνουν, οι ίδιοι νομοθετούν και εφαρμόζουν, έστω και αν οι μεν κατηγορούν τους δε, ακριβώς για να συγκαλύψουν την τραγική τους ανεπάρκεια. Είναι ακριβώς αυτοί οι συμπλεγματικοί που χλευάζουν και λοιδορούν οποιαδήποτε φωνή τολμήσει να διατυπώσει μια διαφορετική θέση ή, τέλος πάντων, να εκφράσει την αγωνία ή τον προβληματισμό της. Παντελώς στερούμενοι επιχειρημάτων και έντρομοι από την παταγώδη αποτυχία των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα γλωσσικών «μεταρρυθμίσεων» (διάβαζε: απορρυθμίσεων), χωρίς όραμα και πνοή, δημοσιεύουν γελοία και χλευαστικά άρθρα, που βρίσκουν φιλόξενο χώρο στον Τύπο και το διαδίκτυο, προφανώς απευθυνόμενοι σε μικρόνοες. Εντοπίσαμε δύο ιστολόγια (weblogs), όπου συνοψίζονται τα πρόσφατα ρυπαρογραφήματα κατά της ελληνικής γλώσσας2. Οι συντάκτες των ποικίλης προέλευσης: ομότιμοι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (η πηγή όλων των γλωσσικών δεινών), επίκουροι καθηγητές Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας της Γλώσσας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιφυλλιδογράφοι σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας -ανυποψίαστοι και μη, βολεμένοι αστοί ευνοούμενοι της εξουσίας αλλά και άτομα της «εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς», «αντιεθνικιστές» όπως αυτοαποκαλούνται, που έχουν πέσει κι αυτοί στα δίχτυα του «γλωσσικού». Ο αναγνώστης αυτών των γραμμών θα εκπλαγεί με την ρηχότητα και την απροσμέτρητη εμπάθεια με την οποία ορισμένοι από τους προαναφερθέντες αντιμετωπίζουν τα ζητήματα της γλώσσας. Χάθηκε η νηφάλια κρίση και επικράτησε η α-νόητη ακρισία. Έσβησε ο Λόγος και κυριάρχησε το παράλογο. Σημεία της αλλοτρίωσης των καιρών μας Σε όλους αυτούς απαντάμε με τα σοφά λόγια του Μανόλη Ανδρόνικου: “Φοβούμαι πως όλα αυτά τα φαινόμενα είναι αποτέλεσμα της αμορφωσιάς μας, της προχειρότητας, της ανευθυνότητας και της τσαπατσουλιάς μας. Η γλώσσα ενός λαού αποτελεί το πιο πολύτιμο πολιτιστικό του στοιχείο και η προστασία της είναι πολύ πιο σημαντική από όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που ανέλαβαν οι νεοέλληνες απ΄ άκρον σ΄ άκρον της ελληνικής γης όμως είτε έτσι είτε αλλιώς το αποτέλεσμα είναι ότι οδηγούμαστε σταθερά και αναπόφευκτα σε μια γλωσσική αφασία που είναι και αιτία και αποτέλεσμα μιας νοητικής αφασίας» 3. 1. Βλ. «Φιλολογική», Τρίμηνη Περιοδική Έκδοση Ενημέρωσης και Προβληματισμού της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Τεύχος 95, σελ. 2, Απρίλιος - Ιούνιος 2006, Αθήνα. 2. http://anorthografies.blogspot.com http://periglwssio.blogspot.com Πλοηγηθείτε στις σελίδες τους, αλλά μη ξεχάσετε τα ...χάπια κατά της ναυτίας ! 3. Βλ. άρθρο του Μανόλη Ανδρόνικου, «Το Βήμα της Κυριακής», 11 Σεπτεμβρίου 1983. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.