|
Συνοπτικά
τηλεδικεία
Γιώργος Καστρινάκης
Αποτελεί μια από τις πιο
ενδιαφέρουσες εξελίξεις του εν
Ελλάδι δημόσιου βίου η ανάδειξη του
θέματος των «εκτάκτων τηλεδικείων»
ως μείζονος συμπτώματος καταπάτησης
των νομικών δικαιωμάτων κατά τη
διάρκεια των ετών που ο χώρος της
ειδησεογραφίας κυριαρχείται από τα
δελτία της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Μιλάμε
για τις καθιερωμένες εκπομπές όπου η
δημοσιογραφική αυθεντία αναλαβαίνει
(για όποια θέματα θέλει) να
προκαταλάβει όλες μας τις εντυπώσεις.
Με τη κοινή νοημοσύνη να ηττάται κατά
κράτος από την κουτοπονηρία των
επιτηδείων. Με τη δικολαβία σε
εξουσία Προέδρου διαδικασίας. Με τις
λοιπές έδρες αδραγμένες από οπαδούς.
Με συρροή «ειδικών εφέ» στην
υπηρεσία μιας σκηνοθεσίας «κατηγορητηρίου».
Και με απόντες όλους τους
εκπροσώπους κατηγορουμένων. Ή με
ανενδοίαστο πνίξιμο της φωνής
τους όποτε, κάποιοι απ αυτούς,
δηλώσουν παρόν.
Αφ
ής στιγμής τέθηκε το θέμα, ωστόσο,
αυτό που αιφνιδιάζει είναι η
ωμότητα των επιχειρημάτων διά
των οποίων η αυθαιρεσία επιζητεί τη
νομιμοποίησή της : Ευθύς μόλις γίνει
μνεία, για παράδειγμα, του «τεκμηρίου
αθωότητας» των τηλεοπτικώς
εγκαλουμένων, ως απάντηση
ξεδιπλώνεται ο επιδεικτικός
χυδαϊσμός της όψης, η ειρωνεία, ο
καγχασμός από μέρους της
παραδικαστικής ομήγυρης. Πρόκειται,
βέβαια, για την αφύπνισή μας σε ένα
περιβάλλον όπου τα Ανθρώπινα
Δικαιώματα (η κορωνίδα, αυτή, των
νεωτερικών καυχημάτων)
εκλαμβάνονται για είδος... ανεκδότου.
[Ορθο]λογικά θα έπρεπε τούτη η
αντιμετώπιση να βιώνεται από τον
μέσο πολίτη/τηλεθεατή ως ισχυρότατο
«πολιτισμικό σοκ». Κι όμως : Στην (διαπιστούμενη)
σ υ ν α ί ν ε σ η
αυτού του τηλεθεατή επενδύεται
όλη η ελπίδα ε
π ι κ ρ ά τ η σ η ς εκ
μέρους των διαχειριστών της
κατάχρησης! Με σημαία τους ένα
ταυτολογικό (στην ουσία) επιχείρημε
περί καθολικής πειστικότητας
τού... μονολόγου τους.
Και
είναι εδώ ακριβώς που το ζήτημα των
Δικαιωμάτων έρχεται να ανακαλύψει
τις Προϋποθέσεις του... Ο πολιτισμός
που μάς γαλουχεί δοκίμασε να τα
θεμελιώσει πάνω στη «λογική». Πώς θα
μπορέσει, ωστόσο, η λογική
ν αντιμετωπίσει την Παραφορά της επιθυμίας;
Πώς θα μπορέσει ν αναμετρηθεί με
τον Σαρκασμό εκ μέρους ενός πλήθους
θεατών, διψασμένων για τηλεοπτικές (δηλαδή
υπερσύγχρονες) αναβιώσεις του
σκαιότερου καννιβαλικού αρχετύπου;
Η μάχη διαπιστώνεται ήδη, σήμερα,
δύσκολη - και το μέλλον
προδιαγράφεται έτι δεινότερο.
Καταμεσής, κιόλας, της αγοράς το
Κράτος ολοένα αμεσώτερα υποτάσεται
στο τηλεοπτικό Παρακράτος! Ενώ,
ευρύτερα, ο «πολιτισμός των
δικαιωμάτων» αρχίζει ν αμφιβάλλει
αν το έδαφος θα στέκει για πάντα,
εδραίο, κάτω απ τα πόδια του.
Φυσικά,
η σύγκρουση μεταξύ της
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και του ΑΛΦΑ (για να
συγκεκριμενοποιήσουμε τους
σημερινούς αντιδίκους) θα κερδηθεί
τούτη τη φορά από την εφημερίδα. Θα
έχουν υποχρεωθεί όμως, στο μεταξύ, να
επιστρατευτούν όλοι μαζί οι
καθηγητές πανεπιστημίου της
επικράτειας προκειμένου να
καταβάλουν τους βρυχηθμούς δυο-τριών
δημοφιλών παραδημοσιογράφων. Και το
ουσιώδες ερώτημα που θα μένει
εκκρεμές είναι πόσο, άραγε, θ
αργήσει η εποχή όπου το πλήθος θ
αρχίσει ξανά - όπως, τότε, στις
ρωμαϊκές αρένες - να επιμένει στο να
δικαιώσει, μέχρις εσχάτων, τη φαιή
βαρβαρότητα...
Καταλήγοντας
: Αν δεν θέλουμε να διαιωνίζουμε τις
ψευδαισθήσεις μας, θα πρέπει να δούμε
ότι στην... αυτοφυή αναμέτρηση του
Ορθολογισμού με τον Εγωισμό (ή, εδώ,
των κοινωνικών Συμβολαίων με τις
ατομικές Ιδιοτέλειες) είναι κάποτε... λογικό
να κερδίζουν το έδαφος τα πάθη
τού εγώ : ειδικά, μέσα σ έναν
πολιτισμό που έχει θέσει ως ιδρυτικό
του σκοπό να μάς «ελευθερώσει» από
κάθε μας δίλημμα. Κι η μόνη ελπίδα για
αισιότερη έκβαση θα μπορούσε να
αναζητηθεί μέσα στα πλαίσια ενός (άλλου)
πολιτισμού που θα έθετε ως ιδρυτικό
του ζητούμενο να μάς εκπαιδεύσει σ
ένα... οξυδερκέστερο νόημα.
Τα
ανθρώπινα δικαιώματα, ας εννοήσουμε,
μπορούσαν ν ανθίσουν μόνο ενόσω
φύτρωναν πάνω σ ένα έδαφος
χριστιανικών συνειδητοποιήσεων. Ενώ
αρχίζουν, μοιραία, να μαραίνονται
ευθύς όταν μάς συστηθούν ως καρπός
οιασδήποτε (συνειδητής ή ασύνειδης) «μεταχριστιανικότητας».
30/10/2005
Αντίβαρο,
Νοέμβριος 2005
|
